De afgelopen jaren hebben wetenschappers uit Engeland en de VS experimenten uitgevoerd waaruit blijkt dat het drinken van rode bietensap opmerkelijke gunstige effecten teweegbrengt. Rode bietensap verbetert het uithoudingsvermogen, verlaagt hoge bloeddruk en vergroot de bloedtoevoer naar de hersenen. Nu is ook vast komen staan dat het hoge nitraatgehalte van bietensap hiervoor verantwoordelijk is.
Het eerste experiment werd uitgevoerd onder 14 gezonde volwassenen. Zij moesten een halve liter biologische rode bietensap of water drinken. Hierna werd o.a. de bloeddruk op diverse tijdstippen gemeten. Het bleek dat na het drinken van de bietensap de systolische (boven) bloeddruk circa 10mm lager was. De onderzoekers meenden dat het nitraat in de rode bietensap in het lichaam omgezet wordt in nitriet dat weer het gehalte van stikstofmonoxide (NO) verhoogt. Deze belangrijke signaalstof zorgt ervoor dat de bloedvaten zich verwijden.
Bij een tweede onderzoek aan een andere Engelse universiteit moesten mannen na het drinken van een halve liter rode bietensap per dag, gedurende zes dagen, of eenzelfde hoeveelheid rode bessensap fietsen op een hometrainer totdat ze uitgeput waren. Men kon na het drinken van de bietensap gemiddeld 11minuten en 25 seconden fietsen. Dit was 1 minuut en 32 seconden langer dan na het drinken van de bessensap. Ook in dit onderzoek bleek de rode bietensap een gunstig effect te hebben op de bloeddruk.
Onlangs voerden Amerikaanse wetenschappers een experiment uit met mensen van boven de 70. De proefpersonen moesten afwisselend gedurende twee dagen een ontbijt nuttigen met een laag nitraatgehalte en een ontbijt met een hoog nitraatgehalte ( in de vorm van een glas rode bietensap). Hierna werden MRI scans gemaakt om de doorbloeding van de hersenen te meten. Het bleek dat na het ontbijt met de bietensap de doorbloeding van de hersenen – met name van de frontaalkwabben – beter was met waarschijnlijk een positief effect op het geheugen en andere aspecten van het denkvermogen.
Bij al deze experimenten ging men ervan uit dat het nitraat in de bietensap de gunstige effecten bewerkstelligt. Deze conclusie blijkt juist te zijn. Er werd onlangs geëxperimenteerd met twee soorten bietensap. Bij één van de twee had men het nitraat eruit gefilterd. Het bleek dat de zuurstofbehoefte van de proefpersonen zo’n 15% lager was na het drinken van de ongefilterde rode bietensap.
Nitraat en nitriet zijn niet in alle omstandigheden gunstige voedingsstoffen Ze worden ook vaak aan voedingsmiddelen zoals vleeswaren toegevoegd als conserveringsmiddel. In de maag kunnen nitrieten door een chemische reactie omgezet worden in de kankerverwekkende nitrosamines. Bekend is dat vitamine C dit verhindert en de nitrieten omzet in onschadelijke verbindingen. Het maagslijmvlies scheidt hiervoor ook vitamine C af. Dit wordt gedeeltelijk bevestigd door laboratoriumonderzoek. De vorming van drie kankerverwekkende nitrosamines werd grotendeels of helemaal verhinderd door toegevoegde vitamine C. Echter als het maagsap voor 10% bestond uit vetzuren bleek toegevoegde vitamine C de vorming van nitrosamines juist te verveelvoudigen. Vitamine C stimuleert de omzetting van nitriet in NO (de stof die zo goed is voor de bloedvaten). Maar een hoge concentratie NO kan nadelige reacties met vetten teweegbrengen. Volgens de onderzoekers verklaart dit mogelijk het in de praktijk tegenvallende kankerremmende effect van vitamine C. Vet blijft relatief lang in de maag. Extra vitamine C veel korter. De combinatie nitraatrijk voedsel + vitamine C is goed maar nitraatrijk voedsel + veel vet +veel vitamine C niet.
Afgezien van rode bieten bevatten o.a. ook spinazie, andijvie en sla aanzienlijke hoeveelheden nitraat.
Tijdens de Tour de France van 2012 is er een nieuw onderzoek over een test met wielrenners verschenen. De renners moesten 2 x een tijdrit van 4km en van 16km rijden. 2 1/2 uur voor de ritten dronk men een halve liter rode bietensap die de ene keer wel en de andere keer geen nitraat bevatte. De prestatie na het drinken van de gewone, nitraatrijke, rode bietensap waren beter dan na de sap waar het nitraat uit was gehaald. Gemiddeld was het verschil 11 seconden op de 4km tijdrit en 45 seconden op de 16km tijdrit. Dit kwam omdat bij hetzelfde zuurstofverbruik men meer energie (watt) kon voortbrengen. Een bloedvatverwijdende werking van het nitraat en de geringere zuurstofbehoefte van de spieren zijn hiervoor verantwoordelijk. De auteurs benadrukken dat, afgezien van het nitraat, de polyfenolen en betacyanine in rode bieten ook een gunstige invloed op de gezondheid en de prestaties kunnen hebben.
