Wat als mijn schildklier niet goed functioneert?

Waarom de schildklier jouw gezondheid zo kan beinvloeden !

De schildklier is een belangrijk orgaan dat een cruciale rol speelt in het reguleren van verschillende lichaamsprocessen. Het produceert hormonen zoals thyroxine (T4) en triiodothyronine (T3) die de stofwisseling en andere functies in ons lichaam beïnvloeden. In dit artikel willen we begrijpen hoe de schildklier werkt, welke problemen zich kunnen voordoen en hoe deze worden gediagnosticeerd en behandeld.

Hoe werken de Schildklier en Schildklierhormonen

De schildklier produceert hormonen die de stofwisseling beheersen en essentieel zijn voor veel lichaamsfuncties. Deze hormonen beïnvloeden onder andere de snelheid waarmee ons lichaam energie verbruikt, ons koolhydraat- en vetmetabolisme, eiwitsynthese, temperatuurregulatie, het hart- en vaatstelsel en zelfs de ontwikkeling en groei, vooral in de vroege levensfasen.

Welke effecten hebben Schildklierhormonen?

Schildklierhormonen, thyroxine (T4) en triiodothyronine (T3), zijn cruciaal voor tal van lichaamsfuncties. Ze hebben een uitgebreide invloed op het metabolisme en de algehele gezondheid. Hier zijn enkele van de belangrijkste effecten van schildklierhormonen op verschillende lichaamssystemen:

1. Metabolisme:Schildklierhormonen reguleren de snelheid waarmee het lichaam energie verbruikt. Bij mensen met een gezonde schildklierfunctie zorgen deze hormonen ervoor dat calorieën efficiënt worden gebruikt en dat overtollig vet wordt verbrand. Bij hypothyreoïdie (te weinig hormonen) kan het metabolisme vertragen, wat kan leiden tot gewichtstoename, terwijl hyperthyreoïdie (te veel hormonen) het metabolisme kan versnellen, wat resulteert in gewichtsverlies.
2. Cardiovasculair systeem:Schildklierhormonen beïnvloeden de hartslag en de sterkte van de hartcontracties. In gevallen van hyperthyreoïdie kan het hart sneller kloppen, wat kan leiden tot hartkloppingen en hoge bloeddruk. Hypothyreoïdie kan daarentegen leiden tot een tragere hartslag, wat kan bijdragen aan vermoeidheid en kortademigheid.
3. Zenuwstelsel:Schildklierhormonen hebben invloed op het centrale zenuwstelsel en beïnvloeden de stemming, cognitieve functie en alertheid. Bij hypothyreoïdie kunnen mensen zich depressief, traag en vergeetachtig voelen, terwijl hyperthyreoïdie angst, nervositeit en prikkelbaarheid kan veroorzaken.
4. Spijsverteringssysteem:Schildklierhormonen beïnvloeden de beweging van voedsel door het spijsverteringsstelsel. Hypothyreoïdie kan leiden tot constipatie en gewichtstoename, terwijl hyperthyreoïdie diarree en gewichtsverlies kan veroorzaken.
5. Spier- en botgezondheid:Schildklierhormonen spelen een rol in de opbouw en het behoud van spieren en botten. Een tekort aan deze hormonen kan spierzwakte en botverlies veroorzaken.
6. Temperatuurregulatie:Schildklierhormonen helpen het lichaam op een constante temperatuur te houden. Bij hypothyreoïdie kunnen mensen intolerant zijn voor kou, terwijl mensen met hyperthyreoïdie vaak warm en zweterig zijn.
7. Groei en ontwikkeling:Schildklierhormonen zijn essentieel voor een normale groei en ontwikkeling, vooral in de kindertijd en adolescentie. Een tekort aan deze hormonen kan leiden tot groeiachterstand en vertraagde puberteit.
8. Huid en haar:Schildklierhormonen beïnvloeden de gezondheid van de huid en het haar. Hypothyreoïdie kan leiden tot een droge huid en broos haar, terwijl hyperthyreoïdie haaruitval en huidaandoeningen kan veroorzaken.
9. Menstruatie en vruchtbaarheid:Schildklierhormonen kunnen de menstruatiecyclus en vruchtbaarheid beïnvloeden. Onregelmatige menstruatie en verminderde vruchtbaarheid kunnen voorkomen bij vrouwen met schildklierproblemen.

Type Schildklierproblemen

Helaas kunnen er problemen optreden in de schildklier die onze gezondheid kunnen beïnvloeden. Hier zijn enkele veelvoorkomende schildklieraandoeningen:

1. Hypothyreoïdie: dit is wanneer de schildklier niet genoeg hormonen produceert. Symptomen kunnen variëren, maar veelvoorkomende tekenen zijn vermoeidheid, gewichtstoename, trage hartslag, koude intolerantie, droge huid, obstipatie en stemmingsstoornissen.
2. Hyperthyreoïdie: hierbij produceert de schildklier te veel hormonen. Dit kan leiden tot symptomen zoals gewichtsverlies, verhoogde hartslag, nervositeit, tremoren, oogproblemen en diarree.
3. Auto-immuunziekten: sommige aandoeningen, zoals de ziekte van Graves en Hashimoto’s thyroïditis, zijn auto-immuunziekten waarbij het immuunsysteem de schildklier aanvalt.
4. Schildklierknobbels of -kanker:Dit zijn abnormale gezwellen in de schildklier die zowel goedaardig als kwaadaardig kunnen zijn.

Welke diagnose en behandelingen bij schildklierproblematiek?

Het diagnosticeren van schildklierproblemen omvat vaak een combinatie van klinische evaluatie, lichamelijk onderzoek en laboratoriumtests. Belangrijke tests omvatten het meten van TSH, vrij T4 en vrij T3 niveaus, evenals het controleren op schildklierantistoffen.

Behandelingsopties variëren afhankelijk van het type en de ernst van de schildklieraandoening. Dit kan variëren van medicatie om de schildklierfunctie te reguleren tot radioactief jodium om de activiteit van de schildklier te verminderen, of zelfs chirurgische verwijdering van de schildklier.

Wat is Reverse T3 (rT3)?

Naast de bekende schildklierhormonen T4 en T3 is er ook reverse T3 (rT3), een inactieve vorm van T3. rT3 heeft geen significante biologische activiteit en kan nuttig zijn bij het beoordelen van de schildklierfunctie, vooral in stressvolle situaties of bij bepaalde medicijnen.

Het niveau van rT3 kan worden beïnvloed door factoren zoals stress, ziekte en medicatie. Verhoogde niveaus van rT3 in verhouding tot T3 kunnen wijzen op een aandoening bekend als “reverse T3-dominantie.”

Schildkliertransportproteïnen

Schildkliertransportproteïnen, zoals thyroxine-bindend globuline (TBG), transthyretine (TTR) en albumine, spelen een cruciale rol bij het transport van schildklierhormonen in het bloed. Ze zorgen ervoor dat deze hormonen stabiel blijven tijdens hun reis door het lichaam.

Veranderingen in de niveaus of functies van deze eiwitten kunnen de beschikbaarheid en activiteit van schildklierhormonen beïnvloeden, wat kan bijdragen aan schildkliergerelateerde aandoeningen.

Invloed van Mitochondriën op de Schildklier

Mitochondriën, de energiecentrales van cellen, spelen ook een rol in de schildklierfunctie. Ze zijn betrokken bij de omzetting van T4 naar de actievere T3-vorm, en problemen met de mitochondriale functie kunnen de schildklierfunctie beïnvloeden.

Kortom, de schildklier is een complex orgaan dat essentieel is voor tal van lichaamsfuncties. Problemen met de schildklier kunnen variëren van mild tot ernstig en vereisen vaak medische aandacht en behandeling. Het begrijpen van de werking van de schildklier en de verschillende factoren die van invloed kunnen zijn op schildklierhormonen is cruciaal voor het beheren van schildklieraandoeningen en het handhaven van een goede gezondheid. Als je vermoedt dat je een schildklieraandoening hebt, raadpleeg dan altijd een medische professional voor een juiste diagnose en behandeling.

Klinische Interpretatie van Reverse T3-niveaus:

Als we praten over Reverse T3 (rT3) niveaus, is het belangrijk om te begrijpen dat ze niet op zichzelf moeten worden beoordeeld. Ze moeten worden bekeken in combinatie met andere schildklierhormoontests en de symptomen van de patiënt. Soms kan een verhoogd rT3-niveau een aanpassingsreactie van het lichaam weerspiegelen, terwijl het in andere gevallen kan wijzen op een onderliggende schildklierdisfunctie of ziekte. Daarom moeten beslissingen over behandeling worden genomen na een grondige evaluatie van de symptomen van de patiënt, medische geschiedenis en andere schildklierhormoonparameters.

Oorzaken van Verhoogde Reverse T3-niveaus:

Er zijn verschillende redenen waarom rT3-niveaus kunnen stijgen:

1. Ernstige Ziekte of Stress:Tijdens perioden van ernstige ziekte of stress kan het lichaam rT3 verhogen als reactie op de stress. Dit gebeurt om energieverbruik te verminderen en beschermende mechanismen te activeren.
2. Verhongering of Caloriebeperking:Langdurig vasten, extreem caloriearme diëten of ondervoeding kunnen leiden tot hogere rT3-niveaus omdat het lichaam zich aanpast aan een lager energieniveau.
3. Medicatie:Sommige medicijnen, zoals glucocorticoïden, bètablokkers, amiodaron en lithium, kunnen de omzetting van T4 naar T3 verminderen en de vorming van rT3 bevorderen.
4. Schildkliermedicatie:Onjuiste dosering of onevenwichtige verhoudingen van schildkliermedicatie, zoals levothyroxine, kunnen leiden tot een verhoogde omzetting van T4 naar rT3 in plaats van naar actieve T3.
5. Lever- of Nierziekte:Problemen met de lever of nieren kunnen de omzetting van T4 naar T3 verminderen en rT3 verhogen.
6. Hormonale Onevenwichtigheden:Hormonale veranderingen, zoals bij het polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS), kunnen de omzetting van T4 naar T3 verstoren en leiden tot een verhoogde rT3-productie.
7. Ontstekingsreactie:Chronische ontstekingsziekten, zoals reumatoïde artritis of inflammatoire darmaandoeningen, kunnen de omzetting van T4 naar T3 verstoren en de productie van rT3 verhogen.

Wat kun je doen bij Verhoogde Reverse T3-niveaus:

Als je te maken hebt met verhoogde rT3-niveaus, kunnen de volgende stappen helpen, afhankelijk van de onderliggende oorzaken en jouw individuele situatie:

1. Optimaliseer de Schildklierfunctie:Zorg ervoor dat je schildklier goed werkt en dat de niveaus van thyroxine (T4) en triiodothyronine (T3) in balans zijn. Dit kan de omzetting van T4 naar rT3 verminderen. Raadpleeg een arts voor een evaluatie van de schildklierfunctie.
2. Vermijd Extreme Caloriebeperking of Vasten:Langdurig vasten of extreem caloriearme diëten kunnen leiden tot verhoogde rT3-niveaus. Eet evenwichtig en zorg voor een gezond calorie-evenwicht.
3. Beheer Stressniveaus:Chronische stress kan bijdragen aan verhoogde rT3-niveaus. Beoefen stressmanagementtechnieken zoals meditatie, ademhalingsoefeningen, lichaamsbeweging en voldoende rust.
4. Pas Medicatie aan Indien Nodig:Sommige medicijnen kunnen de omzetting van T4 naar T3 verminderen en rT3 bevorderen. Overleg met een arts over mogelijke aanpassingen in de medicatie.
5. Behandel Onderliggende Aandoeningen:Als er onderliggende aandoeningen zijn, zoals lever- of nierziekte, hormonale onevenwichtigheden of ontstekingsziekten, kunnen die behandeld worden om de omzetting van T4 naar rT3 te normaliseren.

Dit zijn enkele stappen die je kunt overwegen als je verhoogde rT3-niveaus hebt, maar het is altijd het beste om met een arts te praten voor persoonlijk advies en behandeling.

Schildklierdiagnostiek

Schildklierdiagnostiek kan worden ingezet voor het vaststellen van een schildklierdysfunctie aan de hand van losse parameters of een Schildklierprogramma of Schildklierprogramma plus. Het Schildklierprogramma omvat een bepaling van de parameters TSH, fT4 en fT3. In het Schildklierprogramma plus worden naast TSH, fT4 en fT3, ook de antistoffen Anti-TPO en Anti-Tg bepaald:

• Anti-TPO antistoffen worden waargenomen bij >90% van de patiënten met een Hashimoto (hypo)thyreoïtis. TPO is een enzym dat alleen in schildklierweefsel voorkomt en betrokken is bij de jodering van thyreoglobuline; het eiwit waaruit de schildklierhormonen T4 en T3 worden gevormd. TPO-antistoffen (in hoge titer) worden bij slechts 20% van de patiënten met Graves waargenomen.

• Anti-TSH-receptor antistoffen worden waargenomen bij >80% van de patiënten met een Graves (hyper)thyreoïditis. TSH-receptor antistoffen kunnen zowel de receptor- activiteit stimuleren of blokkeren. Gebruikte (oude) benamingen hiervoor zijn: TBII (thyrotropin binding inhibiting immunoglobulins), TSI (thyroid stimulating immuno- globulins) en TSBI (thyroid blocking immunoglobulins). TSH-R antistoffen worden bij slechts 20% van de Hashimoto patiënten waargenomen.

Schildklierproblematiek wordt vaak veroorzaakt door auto-immuniteit. Antistoffen gericht tegen de TPO en de TSH-receptor kunnen behulpzaam zijn2, indien er twijfel is over de diagnose en de te volgen therapie.