Gluten…. je eet ze al zo ongeveer vanaf het moment dat je vast voedsel van je moeder kreeg. In het Nederlandse voedingspatroon zijn granen (en dan met name granen die gluten bevatten) behoorlijk ingeburgerd. Zelfs zo erg, dat de meeste vrouwen niet aan gluten denken als ze chronische klachten krijgen. Toch is het een van de eerste dingen waar ik naar kijk. Want heel veel vrouwen en mannen zijn stiekem gevoelig voor gluten zonder dat ze er erg in hebben.
Lekke darm door gluten
Onze darmen zijn als het ware een hele grote tuinslang waarin voeding wordt omgezet in poep. De wand van deze tuinslang heet de darmwand. Deze is heel erg dun en heeft een super belangrijke functie. Hij moet er namelijk voor zorgen dat voedingsstoffen het lichaam in kunnen en ‘foute beesten’, toxines en onverteerde voeding buiten de deur blijven. Om dit goed te kunnen doen heeft de darmwand een hele beperkte en heel goed gereguleerde doorlaatbaarheid.
Gluten zorgen ervoor dat deze doorlaatbaarheid van de darmwand toeneemt. Bij iedereen. Dus ook bij jou! Bij een verhoogde doorlaatbaarheid van de darmwand kunnen er dingen je lichaam binnenkomen die daar niet horen. Als dat te lang aanhoudt, dan is dat een risicofactor voor het ontwikkelen van chronische aandoeningen.
Het verhoogd doorlaatbaar zijn van de darmwand wordt in de volksmond ook wel een lekke darm genoemd. Feitelijk klopt die term niet, want de darmwand is niet lek. Hij is verhoogd doorlaatbaar.
Gevoeligheid voor gluten speelt een rol bij veel darmklachten en auto-immuunziekten
BodySwitch ziet in de praktijk veel mensen die overgevoelig zijn voor gluten, zelfs als ze geen coeliakie hebben. In de literatuur heet deze gevoeligheid: ‘non-coeliac-gluten-sensitivity’. Het eten van gluten lokt bij deze mensen klachten uit. Dat kunnen darmklachten zijn, auto-immuunziekten, maar ook allerlei andere klachten zoals gedoe met de huid, luchtwegen, gewrichten, energie etc.
Omdat gluten ervoor zorgen dat de darmwand verhoogd doorlaatbaar wordt, komt er van alles binnen wat daar niet hoort. In reactie hierop slaat je immuunsysteem aan. Ook dat geeft weer klachten. Een actief immuunsysteem is voor niemand handig, maar zeker niet voor jou als je een auto-immuunziekte hebt en daarmee al een overactief immuunsysteem.
Het weghalen van gluten uit de voeding zorgt er bij mensen met een overgevoeligheid voor gluten vrij snel voor dat ze zich beter gaan voelen.
Last van gluten?
Als we bespreken dat gluten wellicht een stukje van het probleem zijn, dan is een veel voorkomende reactie van onze cliënten. “Maar ik heb helemaal geen last van gluten…!”. Is dat wel zo?
Je eet immers al gluten vanaf het moment dat je vaste voeding kreeg van je moeder. Hoe jij je voelt, wordt dus mede bepaald door de gluten die jij al je hele leven elke dag, vaak meerdere keren per dag, eet. Als je nog nooit serieus een langere periode alle gluten hebt vermeden, dan weet je helemaal niet hoe jij je voelt zonder gluten. En dus ook niet of je er last van hebt.
Testen op glutenintolerantie
Kunnen we meten of we glutenintolerant zijn?
Bij een glutenintolerantie vormt het lichaam antistoffen tegen de gluten (anti-gliadine IgA) en tevens tegen eigen lichaamsstructuren (anti-transglutaminase IgA), die dan in de ontlasting kunnen worden opgespoord. Een verhoogd gehalte aan anti-transglutaminase in de ontlasting is typerend voor patiënten met coeliakie. Het anti-transglutaminase-onderzoek wordt uitgevoerd ter bevestiging van een verhoogd anti-gliadine gehalte.
Er is veel bewijs voor de stelling dat de ziekte van Dühring, een zeldzame ontstekingsziekte van de huid met een herpesachtig karakter (dermatitis herpetiformis), een symptoom is van coeliakie. Onderzocht wordt of ook andere huidaandoeningen zoals psoriasis, een relatie hebben met glutenintolerantie. Ook bij mensen met psoriasis werd namelijk bij meerdere studies een verhoogd gehalte aan anti-gliadine IgA gevonden. Voor ziekten waarvan vaststaat dat zij door gluten worden veroorzaakt zoals coeliakie en de ziekte van Dühring, geldt dat er verbetering optreedt indien men een glutenvrij dieet gebruikt. Voeding zou volgens sommige behandelaars een grote invloed hebben op de symptomen van ADHD, wanneer onder andere een glutenvrij, zuivelvrij en suikervrij dieet wordt toegepast.
Indien een verhoogd anti-gliadine IgA-gehalte in de ontlasting wordt geconstateerd is het raadzaam om gedurende zes weken een glutenvrij dieet te volgen. Daarna wordt deze test opnieuw uitgevoerd. Als de waarde dan nog steeds verhoogd is, wordt verder onderzoek aangeraden. Een biopt van de dunne darm is één van de mogelijkheden.
Geen gluten…? Wat eet je dan wel?
De conclusie blijkt te zijn… (beter) geen gluten. Dus geen brood bij het ontbijt? Wat eet je dan wel?
Als je rondloopt op de wekelijkse markt in je buurt, dan zie je een enorm scala aan groenten, fruit, noten, zaden, pitten, vlees, gevogelte, vis en eieren langskomen. Zou je dat niet gewoon kunnen eten? En zou jouw lijf daar niet heel veel meer voedingsstoffen mee binnenkrijgen dan met die boterham?
Je voedingspatroon zal dus moeten worden aangepast aan je gevoeligheden en intoleranties. In onze begeleiding adviseren we je op maat, en laten zien hoe je bijv. brood kan vervangen door andere producten. We raden niet aan om ‘samengestelde’ glutenvrije voeding die steeds meer in de supermarkt in de schappen verschijnt, te gaan eten, maar om zoveel mogelijk met natuurlijke producten het eten te bereiden.
