Vaak wordt gedacht dat vet eten slecht is voor onze gezondheid. Vet zou o.a. de veroorzaker zijn van hart- en vaatziekten en overgewicht. Maar we hebben juist vetten nodig om vet te kunnen verbranden en gezond op gewicht te blijven. Vetten zijn een onmisbaar bestanddeel van onze voeding. Het zijn niet de vetten, maar de koolhydraten en suikers die ons dik maken. Vetten zijn voedingsstoffen die noodzakelijk zijn voor een goede gezondheid en je algehele vitaliteit.
Waarom zijn vetten zo goed voor ons lichaam?
- Vetten zijn een belangrijke bron van energie.
- Vetten leveren het lichaam essentiële voedingsstoffen en zorgen voor de opname van vitamine A, D, E en K.
- Vetten versterken het immuunsysteem en helpen tegen allergieën, astma, artritis en andere ontstekingen.
- Vetten zijn een belangrijke bouwstof voor hormonen en onze cellen, waaronder onze hersenen.
- Vetten beschermen ons tegen verschillende ziekten zoals hart- en vaatziekten.
Het is wel van belang dat je vetten met beleid gebruikt. Eet gezonde vetten en gebruik ze op de juiste manier in de keuken. Het soort vet bepaalt heel sterk hoe je ze wel of niet moet gebruiken bij het bereiden van je maaltijd. Bepaalde vetten oxideren gemakkelijker dan andere. Geoxideerd vet heeft geen toegevoegde waarde en kan zelfs schadelijk zijn voor je gezondheid. In dit artikel vertellen we je welke vetten gezond zijn en hoe je ze moet toepassen.
Er zijn drie soorten vetten:
1. Verzadigde vetten – korte keten, middel keten en lange keten
2. Transvetten
3. Onverzadigde vetten – enkelvoudige en meervoudig
1. Verzadigde vetten
Verzadigde vetten komen met name voor in dierlijke producten, zoals in roomboter, kaas of in vlees. Maar verzadigde vetten komen ook in een aantal plantaardige producten voor zoals in kokosolie, palmvet en cacaoboter. Verzadigde vetten kun je herkennen aan hun vaste vorm (denk aan boter) bij kamertemperatuur.
Verzadigde vetten kun je goed gebruiken om in te bakken of te braden, omdat ze bij verhitting niet zo gemakkelijk oxideren dan de andere soorten vetten. Kokosolie met vooral middel keten lange vetzuren is een gezonde keuze om te bakken of te braden, omdat het snel en effectief wordt opgenomen in je darmen en nog andere positieve gezonde eigenschappen heeft.
2. Transvetten
Transvetten zijn ongezonde vetten die van oorsprong vloeibaar waren maar die door industriële bewerking een vaste structuur (zoals verzadigd vet) hebben gekregen. Er wordt waterstof aan de olie toegevoegd om oxidatie tegen te gaan. Ze zitten vooral in bewerkte voedingsmiddelen zoals zoutjes, chips, koekjes, gebak, margarines, halvarines en in veel diepvriesmaaltijden (bijv. pizza’s).
Oliën en vetten worden op grote schaal bewerkt om de houdbaarheid van de producten te verlengen, het volume te vergroten, de structuur te verbeteren en invriezen mogelijk te maken. Veel gebruikte oliën zijn koolzaad-, canola, zonnebloem-, mais-, katoenzaad-, palm- en sojaolie.
Waarom zijn transvetten ongezond?
- Transvetten verhogen je gewicht en kunnen leiden tot ziektes die hieruit voortvloeien.
- Transvetten blokkeren de omzetting van gezonde vetten uit bijvoorbeeld omega 3 naar ontstekingsremmende stoffen. Het gevolg hiervan is een grotere kans op chronische (ontstekings)ziekten.
- Transvetten verharden de celmembraan van lichaamscellen. Hierdoor kunnen voedingsstoffen en zuurstof niet goed in de cel komen en afvalstoffen er niet goed weer uitkomen. Daardoor krijgen gezonde voedingstoffen niet de kans om in de cellen te komen en optimale energie aan te maken.
3. Onverzadigde vetten
Onverzadigde vetten worden ook wel ‘gezonde vetten’ genoemd. Ze bestaan uit drie verschillende vetzuren: omega-3 (linoleenzuur), omega-6 (linolzuur) en omega-9 (oliezuur).
Dit zijn essentiële vetzuren wat betekent dat ons lichaam deze niet zelf kan aanmaken en daarom moet je ze uit de voeding halen. Je hebt ze nodig voor de opbouw van je cellen en je weerstand. Bovendien breekt de goede cholesterol (HDL) uit onverzadigde vetten de slechte cholesterol (LDL) uit bepaalde verzadigde vetten af en verlaagt daarmee het cholesterolgehalte in het bloed. Sommige van de beste voedingsbronnen met onverzadigde vetten zitten o.a. in avocado’s, noten, vette vis, lijnzaad, olijven en olijfolie.
Belangrijk: bij verzadigde en onverzadigde vetten is het van belang om goed op te letten in welke combinatie je deze vetten eet. In combinatie met veel koolhydraten zijn veel vetten niet goed voor je. Ze worden dan niet verbrand. Maar dat gebeurt juist wel als je koolhydraatarm of koolhydraatbeperkt eet. Er is dus een verband tussen de hoeveelheid koolhydraten en de hoeveelheid vetten in onze voeding.
Conclusie
- Transvetten zijn ongezond. Vermijd deze zoveel mogelijk.
- Verzadigde vetten zijn geschikter om te gebruiken voor bakken en braden dan onverzadigde vetten, omdat ze minder snel oxideren. Kokosolie is een zeer gezonde keuze om te gebruiken voor bakken en braden.
- Onverzadigde vetten zijn gezonde vetten, die veel gezonde essentiële vetzuren bevatten.
- Voor alle verzadigde en onverzadigde vetten geldt: ze zijn gezond, mits je ze in de juiste verhouding en op de juiste wijze gebruikt.
- Van vetten wordt je niet dik mits je daarbij de koolhydraten en suikers beperkt.
